Het kerstkind als CaSO4-2H2O
Onze kerststal thuis staat ieder jaar in de open haard. Deze dient dan als tijdelijk onderkomen voor de H. familie en het bezoek dat zij ontvangen. De oude beelden hebben meer dan zestig jaar bij mijn grootouders de kamer gesierd rondom de feestdagen. En nog ieder jaar zet ik nu thuis diezelfde beelden in de open haard. Maar hebben ze nog betekenis, of zijn ze slechts tot versiering geworden?
De centrale figuur is natuurlijk het kindje Jezus, vaak onbeholpen en te volwassen afgebeeld, liggend in een voederbak. Als ik dit beeldje ieder jaar in mijn handen neem wil het steeds opnieuw bestuderen. Dat kan ik op verschillende manieren doen.
Eén manier van het beschrijven levert het meest onomstotelijke bewijs. Na enig onderzoek kan ik met 99% zekerheid melden dat het gaat om ca. 40 gram CaSO4-2H2O. Dan weet namelijk iedere rechtgeaarde kerstvierder dat het gaat om een kleine massa Calcium-sulfaat. Een formule zou dat als volgt kunnen luiden: 40 gram CaSO4-2H2O = (staat gelijk aan) een kerstkindje.
Maar als die zelfde massa Calcium-sulfaat in een andere vorm zijn gegoten, zou het geen kerstkindje meer zijn. Dan ligt in de betekenisgeving die wij eraan geven. Zo kunnen er meer betekenissen worden gegeven aan die homp gips. Met een andere betekenis gaat zo’n beeldje leven en krijgt het een extra dimensie. Zo is dit beeldje voor mij ook een erfstuk, dat ieder jaar uit een hele oude kartonnen doos wordt gehaald. De meer dan zestig jaar oude kranten, waarin de beeldjes zijn gewikkeld, vallen haast uit elkaar. Toch worden ze niet vervangen. Ze horen nu eenmaal bij deze kerstgroep.
Als ik wel eens bij mensen thuis op visite of huisbezoek ben, zie ik wel eens meer van die oude gipsen beelden staan. Vaak zijn het beeltenissen van heiligen, die in moeilijke tijden tot steun kunnen zijn van mensen. Er wordt een kaarsje aangestoken, er staat een bloemetje versierd en misschien wordt er wel eens een gebedje bij gebeden of volstaat een devote knipoog. Deze heiligen staan het hele jaar paraat als voorspreker en men kan er altijd op terugvallen.
De beelden in de kerststal, inclusief het pasgeboren kindje, pakken we na de feestdagen weer voorzichtig in. We wikkelen ze in de veel te oude kranten, leggen het voorzichtig in de oude doos en bergen het voorzichtig weer op tot het volgende jaar. Kerstmis is tenslotte weer voorbij, het dagelijkse leven gaat gewoon weer verder en vredige kerstwensen bleken louter een fatsoenkwestie.
Maar misschien moeten we één van die beeldjes toch maar eens laten staan. Want juist de betekenis die wij collectief zien in dat pasgeboren kerstkindje, kan ons misschien het hele jaar door tot steun zijn. Het verbeeldt ons namelijk dat er altijd iets nieuws geboren kan worden, elke dag opnieuw. Vaak op een moment of een plek waar je het niet zou verwachten.
Zoals je niet zou verwachten dat een belangrijke persoon als Jezus in een armoedige stal zou worden geboren. Zoals je niet zou verwachten dat een oude bekende je plots komt bezoeken, net op dat moment dat je je eenzaam en alleen voelt. Zoals je niet zou verwachten dat…. Nou, vul maar in.
Juist dan, kan af en toe een blik werpend op die kribbe, er naar turend, tijdens het afstoffen of toevallig passerend je verlangen weer wat hoop geven. Dan kan op ieder moment weer iets nieuws geboren worden. Dan wordt de formule CaSO4-2H2O omgezet in een zekerheid van levende hoop.